DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW MYŚLENIA
Jan Przewoźnik
Artykuł został przygotowany dla projektu MATE:
http://www.mchess.eu/index.php/en/about-cat/cat-project.html
Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie zaprasza szkoły, nauczycieli,
uczennice i uczniów w wieku 10-13 lat do wzięcia udziału w drugim etapie badań.
* * *
Nicholas Carr pisze o „płytkim umyśle” w erze cyfrowej;
Manfred Spitzer zwraca uwagę na “cyfrową demencję”.
Oto realne wyzwania dla współczesnej psychologii poznawczej.
Od lat staram się rozwijać i promować metodę poszerzania i pogłębiania procesów myślenia – poprzez kontrolę dziewięciu ważnych wskaźników (patrz na przykład: Jan Przewoźnik: Myśl – Działaj – Zwyciężaj! Psychologia szachów w praktyce. Gorzów Wielkopolski 2003, 2011).
Metoda bazuje na metodologii Adriaana de Groota (Adriaan de Groot: Thought and Choice in Chess. The Hague 1965).
Kiedy podejmujemy decyzję w BARDZO WAŻNEJ SYTUACJI możemy zadać sobie kilka adekwatnych pytań, na przykład:
M – liczba wszystkich rozpatrywanych posunięć, zawartych w całym drzewie gry: Jak wiele danych przetwarzam? Jak wielu danych jeszcze potrzebuję?
N – ogólna liczbę kolejnych propozycji rozwiązania (N – „gałęzie” w drzewie gry): Jak odkryję, ile jeszcze danych pominąłem?
A – zbiór rozpatrywanych przez badanego opcji rozwiązania: Czy rzeczywiście eksploruję sytuację i problem wystarczająco szeroko? Czy zdefiniowałem problem zbyt wąsko? Czy zdefiniowałem problem zbyt szeroko?
Dmax – najdłuższy obliczany wariant, mierzony liczbą posunięć białych i czarnych (jak daleko osoba badana jest w stanie przewidzieć konsekwencje): Czy przewidziałem konsekwencje wystarczająco daleko? Jak daleko jestem w stanie przewidzieć możliwe konsekwencje?
nn – ogólna liczba kolejnych zmian w propozycjach rozwiązania: Czy proces mojego myślenia jest dobrze ustrukturyzowany?
Pmax – najczęściej rozpatrywana propozycja (opcja) rozwiązania: Czy jestem w stanie wystarczająco koncentrować się na najlepszej opcji?
Pser – liczba powtórnie rozpatrywanych propozycji rozwiązania, ale tylko w jednej, nieprzerwanej, najdłuższej serii (to miara koncentracji): Czy jestem w stanie koncentrować się wystarczająco długo na jednej opcji w jednym momencie?
W – wartość wybranego ostatecznie posunięcia: Jaką wartość ma moje rozwiązanie?
T – czas namysłu: Jak wykorzystałem/wykorzystałam czas namysłu?
I proszę, nie wybieraj żony lub męża tą metodą. Słuchaj serca.
* * *
Umiejętność liczenia wariantów jest jednym z filarów szachowego rozwoju. Drugim jest poszukiwanie „chunków”.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć tutaj:
http://www.janprzewoznik.pl/testy/mapa01.php
http://www.janprzewoznik.pl/artykuly/percepcja_w_szachach.php
http://www.janprzewoznik.pl/artykuly/szachy_idee_2013_01.php
* * *
Drogi Czytelniku!
Przejdźmy teraz do praktyki. Przeanalizuj, proszę najlepszą i „nieśmiertelną” partię Garriego Kasparowa:
http://view.chessbase.com/cbreader/2017/11/27/Game858747093.html
Porównaj analizy tutaj:
Garri Kasparow (w sotrudnicziestwie z Dmitrijem Plisieckim):
Moj szachmatnyj put. 1993-2005. Tom 3, s. 226-230. Ripoł Klasik, Moskwa 2014.
Jeżeli to zadanie jest zbyt trudnym orzechem do zgryzienia, to masz do rozwiązania jeszcze jedno. Białe na posunięciu. 😊
Powodzenia w eksploracji Twojej rzeczywistości wystarczająco szeroko i głęboko!
I na koniec – pamiętajmy, że w nieświadomym umyśle zawarta jest mądrość, którą także trzeba szanować.